Theo Dự thảo Luật Giao thông đường bộ sửa đổi, phí bảo trì đường bộ vẫn thu trên đầu phương tiện, nhưng chỉ áp dụng với đường bộ thông thường, còn đường cao tốc (hoặc đường vành đai đô thị đầu tư theo tiêu chuẩn cao tốc) sẽ thu phí riêng tại từng dự án.
Quy định này khác luật hiện hành, khi phương tiện đã nộp phí bảo trì, thì các tuyến đường đầu tư bằng ngân sách nhà nước (kể cả đường cao tốc) sẽ không thu phí, như: tuyến cao tốc TPHCM – Trung Lương; các tuyến vành đai 3 Hà Nội, tuyến đường Võ Nguyên Giáp (đi sân bay Nội Bài, Hà Nội) dù đầu tư theo tiêu chuẩn cao tốc nhưng không thu phí…
Đặc biệt, Dự thảo luật trao cho bộ trưởng Bộ GTVT quy định giá (phí) tối đa dịch vụ sử dụng đường bộ đối với các dự án do bộ quản lý; Chủ tịch UBND cấp tỉnh quy định giá tối đa với các dự án do địa phương quản lý, thay vì Bộ Tài chính quy định như luật hiện hành.
Cùng với đó, Bộ GTVT cũng đề xuất: Nhà nước không quy định mức giá tối đa đối với các dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc để kinh doanh.
Với đường cao tốc, mức phí được quy định trong hợp đồng dự án, theo nguyên tắc bảo đảm lợi ích giữa nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án, người sử dụng, Nhà nước và tạo điều kiện để nhà đầu tư thu hồi vốn và lợi nhuận. Trường hợp dự án có rủi ro, Nhà nước cho phép được kéo dài thời gian thu, tăng mức thu và các hình thức chia sẻ rủi ro khác.
Góp ý cho đề xuất trên, Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam Nguyễn Văn Quyền cho rằng, việc thu phí với tất cả đường cao tốc chỉ nên áp dụng với tuyến đường có sự lựa chọn khác cho người dân.
Đặc biệt, theo ông Quyền, không nên “thả nổi” mức phí với đường cao tốc, vì thực tế ở Việt Nam người dân vẫn chưa có sự lựa chọn đường để đi, khi nhiều tuyến đường song song với đường cao tốc hiện nay đều thu phí.
Vị chuyên gia trên dẫn chứng, tuyến cao tốc Pháp Vân – Ninh Bình và tuyến Quốc lộ 1 chạy song song đều thu phí. Hay như tuyến nội đô Hà Nội kết nối với sân bay Nội Bài, tuyến Bắc Thăng Long đang thu phí, nếu đường Võ Nguyên Giáp cũng thu phí thì người dân sẽ không có lựa chọn miễn phí nào.
Cũng theo ông Quyền, với nhiều nước trên thế giới, mức phí cao tốc được thảo nổi vì các tuyến đó đều có tuyến song song đầu tư bằng ngân sách nhà nước và miễn phí cho người sử dụng. Người dân có quyền chọn đi đường miễn phí do nhà nước đầu tư, với chất lượng có thể kém hơn, đường xa hơn, hoặc trả phí để đi đường cao tốc.
